Жимсийг бүтцээр нь үрт жимс, яст жимс, жимсгэнэ гэж ангилна. Мөн халуун орны жимсийг тусгай бүлэг болгодог. Жимс, жимсгэнэ нь их хэмжээний ус, глюкоз, фруктоз, уусдаг аминдэмийн эх үүсвэр болно. Монгол оронд 10 овгийн 29 төрлийн 75 зүйл жимс, жимсгэнэ ургадаг.

Жимс, жимсгэний чанарыг болц, гадаад байдал (шинэлэг байдал, механик гэмтэл, химийн болон бичил биетний бохирдол, өвчлөл), хэлбэр, жимсний хэмжээ,  амт,  үнэр,  өнгө, шүүсний гарц, зөөлөн эдийн төрх байдал, нягт зэрэг үзуүлэлтээр тодорхойлно.

Жимс, жимсгэнэ нь эслэг, аминдэм, эрдэс бодис, ус, саа...

Амьдрах бүс

Энэхүү туулай нь Гренландын тундрын бүс, Канадын хойд хэсэг болон Аляскад тархан нутагладаг. Өвөл болоход цагаан арьстай болох ба зуны улиралд бор саарал өнгөтэй байна.

Хэмжээ

Тэд дундажаар 55-70 см урт, 4-5.5 кг жинтэй байна.

   Монгол хэлэнд үгийн нэгдүгээр үеэс хойш орсон богино эгшгүүд цөм тодгүй балархай хэлэгдэнэ. Балархай эгшгийг олж бичихэд амаргүй боловч гийгүүлэгч үсгүүдийг хянаж үзвэл зарим гийгүүлэгч үсгүүд заавал эгшиг дагуулж үе бүтээдэг байхад зарим гийгүүлэгч үсгүүд заавал эгшиг дагуулж явдаг биш байна. Энэ байдлаас үндэслэн балархай эгшгийн дүрмийг тогтоохын тулд гийгүүлэгч үсгийг эгшигт гийгүүлэгч, заримдаг гийгүүлэгч, онцгой гийгүүлэгч гэж гурав хуваана.

Эгшигт гийгүүлэгч: М, н, г, л, б, в, р энэ долоон гийгүүлэгч үсэг үгэнд орохдоо өмнөө буюу хойноо аль тод хэлэгдэх талдаа заавал эгшигтэй бич...

Амьсгалын нэг түрэлтээр хэлэгдэх нэг буюу хэдэн авиаг үе гэнэ. Үг, нэг түрэлтээр хэлэгдэх эгшгийн тоогоор үе болно. Урт ба хос эгшиг нэжгээд үе болно. Жишээлбэл: ман-дуул-сан, хой-но, хойш-ло-ход, тэм-дэг-лэг-дэх-дээ, сурт-лаа-раа, хонь, морь, о-ё гэх мэт.

Үгийг үелэхдээ:

1. Үелэх заагт нэг гийгүүлэгч байвал тэр гийгүүлэгчийн өмнүүр, хоёр гийгүүлэгч байвал хоёрдугаар гийгүүлэгчийн өмнүүр, гурван гийгүүлэгч байвал гуравдугаар гийгүүлэгчийн өмнүүр, дөрвөн гийгүүлэгч байвал дөрөвдүгээр гийгүүлэгчийн өмнүүр үелнэ. Жишээлбэл: го-лын, ол-дох, үлд-сэн, тө-рөлхт-ний гэх мэт.

2. Хатуугийн тэмдэг, зө...